Een griezelig voorteken uit de rentewereld

Een vrij betrouwbaar signaal uit de beleggingswereld wijst erop dat de Verenigde Staten waarschijnlijk een recessie tegemoet gaan. Dat zou ook gevolgen hebben voor de Nederlandse huizenmarkt. Want als de Amerikaanse economie niest, wordt Europa verkouden. 

Tegenstrijdige signalen

Als financieel en beleggingsjournalist houd ik goed in de gaten wat er op aandelen- en obligatiemarkten gebeurt. De laatste tijd zijn de signalen echter behoorlijk tegenstrijdig. Aandelenindices zoals de AEX en de Amerikaanse S&P 500 Index staan begin april ongeveer 7% hoger dan eind 2022. Hierdoor lijken beleggers nog behoorlijk optimistisch te zijn, ondanks de problemen bij banken zoals Silicon Valley Bank en Credit Suisse. Tegelijkertijd komt er uit de obligatiewereld een heel ander signaal.

Omgekeerde wereld

In de Verenigde Staten is de korte rente namelijk al enige tijd een stuk hoger dan de lange rente. De rentevergoeding voor staatsobligaties met een looptijd van twee jaar is 3,8%, terwijl dat bij een looptijd van tien jaar 3,3% is. In zekere zin is dat de omgekeerde wereld. Het is gebruikelijk dat de rente bij een langere looptijd juist hoger is, als compensatie dat je het geld wat langer moet missen. De rentevergoeding voor een meerjarig spaardeposito is bijvoorbeeld hoger dan die bij een direct opneembaar spaartegoed.

Voorteken voor recessie

In de beleggingswereld wordt zo’n omgekeerde rentestand ook wel een ‘inverted yield curve’ genoemd. Het is geen goed teken als de obligatiemarkt op deze manier aangeeft dat de rente in de toekomst waarschijnlijk gaat dalen. Want meestal verlaagt een centrale bank de rente om de economie een boost te geven als deze het moeilijk heeft. In 2018 onderzocht de Federal Reserve-afdeling in San Francisco het verband tussen de rentecurve en de Amerikaanse economie. Wat bleek? In een periode van 6 tot 36 maanden voor elke recessie die de Verenigde Staten sinds 1955 heeft getroffen, was er sprake van een inverted yield curve. 

Amerika niest, Europa wordt verkouden

Slechts eenmaal in de afgelopen 68 jaar werd een inverted yield curve niet gevolgd door een periode van economische krimp. De voortekenen voor de economie van de Verenigde Staten zijn dus bepaald niet goed: de kans dat er in een van de komende kwartalen een recessie komt is behoorlijk groot. En als de Amerikaanse economie niest, wordt Europa verkouden. Dat heeft ook gevolgen voor de Nederlandse huizenmarkt. Denk bijvoorbeeld maar aan de kredietcrisis die in het najaar van 2008 een hoogtepunt bereikte. Die waaide binnen enkele maanden over naar Europa, waar vervolgens ook nog de Griekse schuldencrisis uitbarstte. Tussen 2008 en 2013 daalde de gemiddelde verkoopprijs van een woning volgens het CBS met ruim 16% naar 213.000 euro.

Malaise met een gouden randje

Een dergelijk zwart scenario ligt nu overigens niet voor de hand. Onder de oppervlakte spelen er wel degelijk problemen in het Amerikaanse financiële systeem, maar die staan niet in verhouding tot de enorme luchtbel die in 2008 op de vastgoedmarkt was geblazen. Bovendien had de malaise van 15 jaar geleden voor veel huizenkopers een gouden randje. De inflatie viel zo ver terug, dat de rente op obligatiemarkten – waar de hypotheekrente aan gekoppeld is - ook stevig daalde. Hierdoor kregen huizenkopers en -bezitters de kans om hun woning voor lange tijd tegen extreem gunstige voorwaarden te financieren. 

Het vooruitzicht dat de economie een lastige periode tegemoet gaat en dat de hypotheekrente over enkele kwartalen weer wat daalt, kan voor (potentiële) huizenkopers aanleiding zijn om vooral geen overdreven haast te maken bij de zoektocht naar een nieuwe woning. Want in tegenstelling tot de afgelopen jaren, werkt de tijd op de Nederlandse huizenmarkt in het voordeel van kopers in plaats van verkopers. 

Michiel Pekelharing is financieel en beleggingsjournalist. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.