Rekentools
Afspraak
Kennisbank
Een aantal jaar geleden sprak ik een Amerikaanse econoom die in dienst van een grote zakenbank naar Londen was verhuisd. Hij kon prachtig vertellen over de vooruitzichten van de Europese en Amerikaanse economie. Maar wat echt indruk op me maakte, was hoe hij een inkijkje gaf hoe zijn moeder de afweging maakte of ze eens bij hem op visite moest komen. In plaats van het rekeningsaldo op haar bankrekening te bekijken, zocht ze via een speciale website op wat de actuele waarde van haar huis was. Indien dat bedrag maar ruim genoeg boven de hypotheek lag, kocht ze meteen een vliegticket.
Totale overwaarde: 1.200 miljard euro
Als we in ons land wat vaker voor die aanpak zouden kiezen, stond de economie er nu een flink stuk beter voor. De totale overwaarde van koopwoningen in Nederland komt uit op ongeveer 1.200 miljard euro. Om dat in perspectief te plaatsen: dat is ongeveer anderhalf keer zoveel als de hypotheekschuld in ons land. Die kwam volgens cijfers van De Nederlandsche Bank halverwege vorig jaar op 803 miljoen euro uit. Zo bekeken hebben we het helemaal niet zo slecht voor elkaar. Vooral niet als je bedenkt dat het pensioenvermogen zelfs nog een stukje groter is dan de totale overwaarde op de Nederlandse huizenmarkt.Financiële reserve waar je niets aan hebt
Het totale bedrag aan overwaarde en pensioenvermogen, vertaalt zich naar ongeveer 140.000 euro per Nederlander. Het goede nieuws is dat je zo bekeken een flink stuk rijker bent dan je eigenlijk dacht. En het slechte nieuws is dat je daar heel weinig aan hebt als je in de supermarkt staat of wanneer je de rekening van een avondje stappen krijgt voorgeschoteld. Je pensioenvermogen druppelt pas na je laatste werkdag via maandelijkse stortingen naar je bankrekening. Van je overwaarde merk je financieel waarschijnlijk helemaal niets. Eigenlijk is dat heel erg zonde.Overwaarde vrijspelen
Het zou toch heel mooi zijn als je rond je veertigste of vijftigste je huis even als pinautomaat kon gebruiken. Bijvoorbeeld om geld vrij te spelen voor een wereldreis, of om de kinderen een financieel duwtje in de rug te geven bij de studie en de zoektocht naar een eigen woning. In de praktijk komt het echter bijna nooit voor dat de overwaarde wordt vrijgespeeld. Voor een deel komt dat doordat huiseigenaren bang zijn dat ze ‘onder water’ komen te staan. Iets meer dan tien jaar geleden – toen de huizenprijzen nog niet enorm waren gestegen en het vuurtje van de eurocrisis pas net was geblust – waren er maar liefst 700.000 woningen waarvan de hypotheekschuld hoger lag dan de actuele waarde.Wat meer de portemonnee trekken
Een groter probleem is dat banken en andere hypotheekverstrekkers er niet op zitten te wachten om de schuld van hun klanten wat verder op te krikken, zodat deze wat dichter bij de marktwaarde komt te liggen. Vaak moeten ze dan meer eigen kapitaal aanhouden als risicobuffer, waardoor hun rendement onder druk komt te staan. Toch duiken er een paar partijen in dit gat in de markt. Een mooi voorbeeld is Someday, waarvan de app belooft dat je 24/7 toegang hebt tot je overwaarde. Omdat Nederlanders wat terughoudend zijn met nieuwe financiële diensten, is de kans klein dat dit soort diensten snel een succes worden. Maar het kan helemaal geen kwaad als Nederlanders zich meer bewust worden van de verborgen waarde in hun woning. Want als mensen wat meer de portemonnee durven trekken, is er straks niet meer een vergrootglas nodig om de economische groei (slechts 0,1% in 2023) te kunnen zien.
Michiel Pekelharing is financieel en beleggingsjournalist. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.
